DOKTOR, HEYKELTRAŞ, DOLMA KALEM SÜSLEMECİSİ

40 yıldır doktorluk mesleğini sürdüren ve yaklaşık 20 bin hastanın göz ameliyatını gerçekleştiren Dr. İhsan Özuysal son iki yıldır üzerinde çalıştığı kalem süslemeleri ile Penfest 2019’de kalemseverler ile buluştu. Yoğun iş temposunda hobilerine ve sanata vakit ayırmanın çok da zor olmadığını belirten Özuysal ile heykel ve resim çalışmaları ile dolma kalem süsleme çalışmalarını konuştuk…

Sizi tanıyabilir miyiz?

1955, Bursa doğumluyum. Bursa’da yaşıyorum. Göz doktoruyum ve halen aktif olarak mesleğimi devam ettiriyorum. Yaklaşık olarak 20 yıldır resim, heykel ve seramikle ilgileniyorum. Merak edenler Instagram hesabımdan bu konudaki çalışmalarımın bir bölümünü görebilirler. Bir yıldır da kalem yapıyorum.

Günümüzde insanlar hayatın hızından ve pek çok şeye yetişememekten şikâyet eder… Doktorluk kariyerinizin yoğunluğundan el sanatlarına yönelme hikayenizden bahseder misiniz?

Şuna inanırım, eğer bir şeyi yapmayı çok isterseniz onun için mutlaka zaman bulabilirsiniz. Severek yapıyorsanız ya da aşkla yapıyorsanız diyelim hiçbir şey ve zaman problem olmaz. Hekimlikte 40 yılı doldurdum, işimi de her zaman severek yaptım ve yapmaya devam ediyorum. 20.000’den fazla göz ameliyatı yaptım. Her zaman çok çalıştım ama son birkaç yıldan beri bir lüksüm var diyelim. Saat 16.00’ya kadar çalışıyorum, o saatten sonra son bir yıldır zamanımın önemli bir bölümünü kalem çalışmalarına ayırıyorum. 2018 Kasım ayında kalem tornamı aldım. Tornayı öğrenmek, malzeme bilgisi, malzemeyi test etmek, öğrenme sürecinde yaptığım hatalardan ders almak biraz zamanımı aldı tabi. Ama Penfest’e gelirken 45 kalemle geldim ve orada da gördüğünüz gibi kalem tasarımlarımın her biri tasarım olarak özgün ve hiçbiri bir diğerinin aynısı değildi.

Heykel çalışmalarınıza ne zaman hangi işle başladınız?

25 yıldır resim yapıyordum zaten. Heykel çalışmaları 2000 yılında tesadüfen başladı. Bir binayı süslemek amacıyla başladım. İşin enteresan tarafı hiçbir eğitim almadan, sorup, internetten araştırarak öğrendim ve beni bile şaşırtan güzel çalışmalarım oldu. 5-6 yıl kadar mermer çalıştım. Bursa’da üç mermer anıtsal çalışmam var. En özel olan tabi ki Bursa Yeşil Cami’nin çalınan tarihi şadırvanını yeniden yaptığım çalışma. Diğeri; Bursa Süleyman Çelebi Cami duvarındaki kuş evi, bir diğeri ki bu beni Yeşil Camisi fıskiyesi kadar gururlandıran Bursa Botanik Park’taki Aşkın Çeşmesi. Bu çeşme eski Türk-Osmanlı çeşmelerinin yeni bir yorumu. Hem Türk süsleme sanatları motiflerini içeriyor hem de kuş ve çiçekle aşkın anlatıldığı 200 x 130 cm’lik blok mermer bir ayna taşı var. Açıkça daha çok ilgi görmesini beklerdim. Belki ilerde?

Bursa Yeşil Cami’de yaptığınız mermer fıskiye gerçekten şiirsel… Bu çalışmayı yapmaya nasıl karar verdiniz? Yapımı ne kadar sürdü?

O fıskiye eski Bursa Valisi Ahmet Vefik Paşa tarafından Bursa’da yol açmak için yıkımı yapılan bir binada bulunarak buraya konulmuş tarihi bir eser. Yaklaşık 150 yıldır camide idi. Yeşil Cami mermer, çini ve ahşap işçiliği ile çok büyük olmamasına karşın sadece Bursa’nın değil belki Türkiye’nin en güzel camisi. Bir mücevher değerinde benim gözümde. Bu fıskiye 2004 yılında çalınmış, yerine bu fıskiyenin benzerini yapabilecek birisini bulmak için 2,5 yıl aramışlar ve yaptırmışlar benzerini. Ama yapılan yeni kopya tatmin edici olmaktan oldukça uzak olmuştu. Hikayesi uzun, neticede bunun yenisini yapma cüretini gösterdim. Sonuç beklentilerimin de ötesinde güzel, orijinal esere çok daha benzeyen bir eser oldu. Büyük bir aşkla yaptığımı söyleyebilirim. İki parça blok mermerden oluşan ve 21 fıskiyesi olan bu eser, Yeşil Cami iç mekânının tam ortasında duruyor ve burayı her gün bine yakın turist ziyaret ediyor. Çocukluğumdan gözümün aşina olduğu bu şadırvan olmadan cami bana çok eksik görünmüştü. Bunu yapabilmiş olmaktan büyük bir mutluluk duyuyorum. Mermer çalışmayı üç ayda tamamladım ama bir altı ayda yeniden yapabilmek için doküman aramam gerekti. Toplam dokuz ay diyebilirim.

Ve kalem …ressam, fotoğrafçı, mermer işçisi ve süsleme sanatçısı kimliğinizde kalem çalışmalarınıza… Kalem süsleme mi dememiz gerekiyor?

Süsleme doğru bir tanımlama ama kalemi giydiriyorum da diyebilirim. Mekânizmayı hazır alıyorum. Alman jowo uçlar kullanıyorum. Mürekkep mekanizmaları dönüştürücülü, kartuşla da kullanılabilecek şekilde. Kalemlerimi alışılmış kalem tasarımların bu farklı olmasını özellikle amaçlayarak tasarlayıp yapıyorum. Birçok kalemimde klips yok, olanları da yurtdışından hazır alıyorum.

Dolma kalem yapımında hangi malzemeleri kullanıyorsunuz?

Malzeme konusu ve kalitesi son derece önemli, çünkü sonuç üzerinde büyük etkisi var. Ağırlıklı olarak ebonit kullanıyorum. İkinci sırada yüzde 60 doğal çam reçinesi içeren sertleşmesi için 2-3 yıl ısıtılarak oluşturulan yapay kehribar kullanıyorum. Oldukça özel, güzel ve değerli bir malzeme olduğunu düşünüyorum. Eski Alman katalini bazı kalemlerimde kullandım. Çok az kalemimde akrilik ve yeni katalin. Sedef süslemelerde var bilmiyorsunuz ve az miktarda gümüş. Şunu da bu arada belirtmek istiyorum; sedef süslemeler sevgili kardeşim sedefkar Mümin Orhan’a ait. Desene birlikte karar veriyoruz ama sedef işçiliği tamamen onun hünerli sanatkâr ellerinden çıkıyor, kendisine müteşekkirim.

Nelerden ilham alıyorsunuz?

Yeni tasarım fikirleri bulmakta şu ana kadar problemim olmadı. Aklıma fikir uçuşmaları şeklinde gelen her şeyden diyelim. Ama özellikle Türk süsleme sanatları klasik motiflerini nasıl uygulayabilirim konusuna ve sedef, gümüş süsleme olarak uygulanabilecek desen araştırmalarına çok fazla zaman ayırıyorum. Bana en çok keyif veren çalışmalarım onlar.

Peki, bir eseri tamamlamanız ne kadar süre alıyor?

Çok değişiyor. 2 günde süren var 2 ayda süren. Ama sevgili Mümin Orhan kardeşim her kalem için sedef süslemeler üzerinde çok uzun zaman harcıyor.

Şu an üzerinde çalıştığınız kalemin hikayesinden bahseder misiniz?

Sedef Türk süsleme sanatı motifleri ile süslenmiş kalemlerin çok özel olduğunu düşünüyorum. Tamamen bizim kültürümüzün Türk kültürünün güzel bir temsilcisi olduğunu düşünüyorum ve bu konuda yeni tasarımlarım var. Ama ilk aşamada bu çalışmaları gümüş ağırlıklı çalışmak gibi bir projem var ve uygulamaya çok yakında başlamayı planlıyorum.

Kalem tasarımında hedefleriniz nelerdir?

Kalem sanatçısı unvanını tam anlamı ile hak etmek istiyorum. Tasarladığım kalemler özgün olmalı, başka kalemlerden farklı olmalı ve size kalem tasarımı konusunda yeni ufuklar açmalı. Görenleri şaşırtmalı, kalem böyle de olabiliyormuş ve güzel olmuş dedirtebilmeli. Tasarımın işin en önemli bölümü olduğunu düşünüyorum. Tasarımda seçkinle sıradan (düşük beğeniye yönelik, argo değimi ile arabesk, kitch) arasında bıçak sırtı gibi ince bir sınır var.  Süslerken bu sınırı geçmekten çok çekiniyorum. Ama en çok neyi istiyorum? Sedef ve gümüşle süslenmiş kültürümüzü Türk süsleme sanatımızı yansıtan özgün özel kalemler.

İlginiz için teşekkür ederim.